Stemmingsstoornissen

Depressie

Iedereen voelt zich wel eens somber. Je hoort mensen vaak zeggen dat ze ‘een dipje’ hebben, zich ‘depressief’ voelen of ‘down’. Deze gevoelens kunnen opkomen nadat je bijvoorbeeld een fikse ruzie hebt gehad, nadat een dierbaar iemand is overleden of wanneer je je baan hebt verloren. Meestal trekt zo’n somberheid binnen beperkte tijd vanzelf weer weg. Je zou kunnen zeggen dat dit bij het leven hoort, het zou immers vreemd zijn wanneer je je nooit somber zou voelen.

Bij sommige mensen is het echter méér dan je alleen somber voelen. Bij deze mensen is er sprake van een langdurig gevoel van ernstige somberheid en neerslachtigheid. Ze verliezen hun interesse in dingen die ze eerder plezierig vonden en hebben eigenlijk nergens meer zin in. Ze voelen zich gedurende het grootste gedeelte van de dag somber, moe en futloos. Ook al hebben ze nog zoveel mensen om zich heen, ze kunnen zich ontzettend eenzaam voelen. Wellicht is er sprake van gedachtes over de dood en over het plegen van suïcide. Wanneer je weken en soms maandenlang last hebt van zo’n zwaarmoedige stemming, kan er sprake zijn van een depressie. Een depressie is een van de meest voorkomende psychische stoornissen. De symptomen van een depressie kunnen variëren, onderstaande zijn de meest voorkomende:

    • Sombere, neerslachtige stemming gedurende het grootste gedeelte van de dag.

 

    • Duidelijke daling van interesse voor aangename/plezierige activiteiten en niet kunnen genieten van activiteiten.

 

    • Veranderende eetlust en duidelijke gewichtstoename of gewichtsverlies.

 

    • Slaapproblemen, slapeloosheid of meer slapen dan normaal.

 

    • Rusteloosheid, verhoogde energie of langzamer bewegen dan normaal.

 

    • Vrijwel alle dagen gevoel van vermoeidheid of energieverlies.

 

    • Schuldgevoelens, hulpeloosheid, bezorgdheid en/of angst.

 

    • Moeite met concentratie en besluiteloosheid.

 

  • Gedachtes aan de dood of zelfmoord.

Over hoe een depressie precies ontstaat, zijn de meningen verschillend. De oorzaak ligt vaak in een combinatie van genen en omgeving. Via je genen kun je een genetische kwetsbaarheid voor depressie hebben geërfd van één of beide van je ouders. Dat wil niet zeggen dat zich definitief een depressie zal ontwikkelen, maar in combinatie met nare gebeurtenissen of problemen in je leven heb je daar een grotere kans op dan mensen die deze kwetsbaarheid niet hebben.

Behandeling

Er zijn veel verschillende behandelingen voor een depressie mogelijk. De meest effectieve behandeling is cognitieve gedragstherapie. In het geval van een ernstige depressie kan dit gecombineerd worden met antidepressiva. Eén van de eerste dingen die tijdens een behandeling wordt gedaan, is het langzaamaan oppakken van dagelijkse activiteiten. Er moet weer ritme en regelmaat komen in de dagen, waarbij er niet meer de hele dag geslapen of gelegen mag worden. Vooral sporten is hierbij belangrijk, maar ook uitgaan en het oppaken van hobby’s. Dit wordt allemaal in kleine stapjes gedaan, op het tempo van de cliënt. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van cognitieve therapie. Cognitieve therapie wil zeggen dat er wordt gekeken naar bepaalde gedachtes die iemand heeft die somberheid veroorzaken of in stand houden. Voorbeelden hiervan zijn “ik ben niets waard”, “het lukt me toch niet”, “niemand zal me missen als ik weg ben” en “ik haat mezelf”. Deze gedachtes worden in de behandeling opgespoord en onderzocht wordt in hoeverre deze de waarheid bevatten. Getracht wordt deze gedachtes en opvattingen te veranderen in meer reële gedachtes en opvattingen die leiden tot minder somberheid. Voor meer informatie over stemmingsstoornissen en de behandeling daarvan kun je één van de eBooks downloaden.

Een depressie valt onder de stemmingsstoornissen en is daar de meest voorkomende vorm van. Andere typen depressie worden hieronder kort beschreven:

Depressie; eenmalige episode

 

Wanneer er sprake is van slechts één episode van depressie, is er sprake van een depressie; eenmalige episode.

Recidiverende depressie

Wanneer een depressieve episode zich meer dan eenmaal voordoet, is er sprake van een recidiverende depressie. Binnen de psychologie komt de recidiverende depressie vaker voor dan de eenmalige episode. Wanneer je eenmaal een depressieve episode hebt gehad, ben je erg kwetsbaar voor een volgende. Behandeling en preventie zijn hierbij erg belangrijk.

Winterdepressie

Bij een winterdepressie voelen mensen zich alleen depressief gedurende de wintermaanden. De oorzaak hiervan ligt in de biologische klok. In de winter zijn de dagen korter, waardoor er sprake is van minder zonlicht. Mensen die last hebben van een winterdepressie zijn hier erg gevoelig voor. Het lichaam maakt minder chemische stoffen aan, die vrijkomen bij het ontvangen van zonlicht door het netvlies. Uiteindelijk krijg je het gevoel dat je lichaam zich letterlijk en figuurlijk ‘terug wil trekken’, net zoals dat bij dieren het geval is gedurende de winterslaap. De meeste gebruikte behandeling hiervoor is lichttherapie, om het ‘tekort aan zonlicht’ te compenseren.

Postpartum depressies

Een postpartum depressie is een vorm van depressie bij vrouwen die net bevallen zijn. Een andere uitdrukking hiervoor is postnatale depressie, wat een enigszins onjuiste uitdrukking is. Een postpartum depressie kan ook ontstaan na een miskraam, abortus of zelfs adoptie. De symptomen die hierbij kunnen komen kijken zijn verdriet, huilbuien, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en vermoeidheid. Meestal trekken de klachten na twee weken weer weg, ze kunnen echter ook een jaar aanhouden.

Dysthymie

Wanneer er gedurende minstens twee jaar sprake is van een sombere stemming gedurende het grootste gedeelte de dag, met daarbij een aantal andere symptomen van depressie, kan er sprake zijn van een dysthyme stoornis, oftewel dysthymie. Gedurende deze twee jaar is er geen periode van twee aaneengesloten maanden geweest waarbij er geen sprake was van enige depressieve symptomen.

Bipolaire Stoornis

Met een bipolaire stoornis wordt bedoeld dat de depressieve episodes afgewisseld worden met hypomanische episodes. Dat zijn periodes waarin de persoon zich extreem energiek voelt en het gevoel heeft dat hij de hele wereld aankan. Voor de persoon zelf is het vaak een genot, om na een periode van somberheid weer vrolijk te kunnen zijn. Maar het brengt veel problemen met zich mee, mede voor de omgeving van de persoon. Er is sprake van impulsiviteit, zoals het kopen van dingen die men zich niet kan veroorloven of het nemen van grote risicovolle beslissingen. Er zijn mensen die opeens hun hele huis in felle kleuren verven of hun huis verkopen en in het buitenland een huis kopen. Mensen kunnen opeens besluiten ontslag te nemen en voor zichzelf te beginnen, zonder enig verstand te hebben van hetgeen ze willen gaan doen. Ze zijn voor geen rede vatbaar en dat maakt het voor de omgeving erg moeilijk om in te kunnen grijpen. Er worden verschillende types bipolaire stoornis onderscheiden, hier zullen we echter niet dieper op in gaan.